जातपात–छुवाछूत र सामाजिक विभेद नेपाली समाजको मौलिक समस्या होइन । यो लिच्छविकालमा मनुस्मृतिद्वारा निर्देशित हिन्दु वर्णाश्रम व्यवस्थालाई भारतबाट आयात गरिएको समस्या हो । यस सामाजिक व्यवस्थामा सबैभन्दा तल राखिएको दलित समुदायलाई राज्यसत्ताका सम्पूर्ण अङ्ग र निकायमा राज्यद्वारा नै योजनाबद्ध ढङ्गले पछाडि पारिएको थियो । उत्पादनका साधन–स्रोतबाट पनि त्यत्तिकै स्वामित्वविहीन बनाइएको छ । हिन्दु वर्णाश्रम व्यवस्थाले दलितमाथि छुट्टै नियम र कानुन बनाएर राजनीतिक र आर्थिक लगायत सामाजिक जीवनका सबै क्षेत्रमा पूर्णरूपमा पछाडि पार्‍यो । त्यसैको परिणामस्वरुप दलित समुदाय आजसम्म पनि गैरदलित समुदायभन्दा हरेक हिसाबले पछाडि नै छन् ।

https://www.kantipurdaily.com/bibidha/2018/06/22/152963439581623455.html